به گزارش روابط عمومی حوزه هنری انقلاب اسلامی، برنامه «قرارهفت» با موضوع بررسی مفهوم تربیت نوجوان در اثر سینمایی باغ کیانوش همزمان با اکران این فیلم عصر چهارشنبه در سالن سوره حوزه هنری برگزار شد. 

بنابراین گزارش، برگزاری این نشست توسط اندیشکده امید با همکاری موسسه سواد رسانه‌ای باران انجام شد.

تکنیک چهار گام تحلیل در فرایند گفت‌وگو

در این برنامه، «سعید مدرسی» مدیر مؤسسه تربیت رسانه‌ای باران، «حسین غفاری» پژوهشگر و مدرس تربیت و رسانه، «حسین حق پناه» دبیر نشست و پژوهشگر سواد رسانه و جمعی از والدین و نوجوانان حضور داشتند.

در ابتدای این نشست، سعید مدرسی گفت: ویژگی خاص این جلسه این است که فرزندان در کنار والدین فیلم «باغ کیانوش» را تماشا کردند. ما نمی‌گوییم این فیلم سینمایی عاری از نقص است، اما این اثر در تراز رشدی خیلی خوبی کار انجام داده است و دارای نکات قابل توجهی است.

وی ادامه داد: معمولا یکی از آموزه‌های ما در دیدن‌های رسانه‌ایی، موضوع حافظه مشترک رسانه‌ایی است، متاسفانه در جریان مصرف رسانه‌ایی، یک نوع فردگرایی به وجود آمده و فرزندان و والدین نمی‌توانند در یک اتمسفر با هم مفاهمه و گفت‌وگو داشته باشد و امشب برای ما از این جهت مهم است که این مهم، در مقام عمل این اتفاق افتاد. ما توصیه می‌کنیم این هم‌وایی و هم‌فضایی بین والدین و فرزندان حتما شکل بگیرد.

مدرسی اظهار داشت: در فرایند گفت‌وگو می‌توان با فیلم را با تکنیک چهار گام تحلیل؛ زدن چهار عینک به چشم، تماشا کرد. یکی از این عینک‌ها، عینک بیان روایت داستان است.

در مرحله بعد با عینک سبز می‌توان گفت که نکات اثرگذار و رشددهنده داستان فیلم چه بوده‌. با عینک مشکی که به فیلم نگاه کنیم، می‌توانیم بگوییم از کدام قسمت‌های فیلم خوشمان نیامد و با عینک آبی می‌توان خلاقیت و بازسازی انجام داد، یعنی می‌توانیم پیشنهاد بدهیم ما اگر جای تولیدکنندگان فیلم و خالقان اثر بودیم چه کاری برای نقصان و مشکل فیلم انجام می‌دادیم تا مشکل رفع شود. با انجام این کار، بچه‌ها از بالا به فیلم نگاه می‌کند و به خود حق می‌دهند که با اثر همراه شوند و نقطات قوت و ضعف آن را ببیند و این تکینک به هم تراز شدن  والدین و فرزندان کمک می‌کند.

مدیر مؤسسه تربیت رسانه‌ای باران در ادامه گفت: هر کدام ما به عنوان والد یا فرزند، در تماشای یک اثر سینمایی، باید بهره تربیتی خود را داشته باشیم که لزوما این بهره‌ها مشترک و یکسان نیست‌.

«باغ کیانوش» یک فیلم نوجوان است نه یک فیلم کودک  

در ادامه این نشست، حسین غفاری بیان داشت: قصه در سال ۱۳۶۵ اتفاق می‌افتد و من هم در آن سال همسن شخصیت «صبا» بودم و اولین بار هم در سن ۱۳ سالگی موز خوردم که سالها بعد از جنگ بود. 

من به عنوان پدر همیشه مراقبم که فیلمها چه تاثیری بر فرزندم می‌گذارد. بخشی از قصه «باغ کیانوش» داستان و وقایع است و اتفاقاتی که علی معلولی است و جنبه دانشی و دیتاهایی است که در فیلم اثر می‌گذارد و در این میان یکسری چیزها از یاد ما می‌رود، مثل اینکه خلبان اولی چه شد؟ و یکسری چیزها هم در یادمان می‌ماند مثل اینکه باغ بود. 

وی در ادامه به بعد هیجانی فیلم باغ کیانوش اشاره کرد و گفت: آن لحظه که فیلم را در سینما می‌بینیم به بخش‌هایی از فیلم می‌خندیم و گذارست اما، بخشی از فیلم بعد هیجانی ماندگار دارد.

غفاری ادامه داد: در قصه فیلم این یادمان می‌ماند که یکسری آدمها سرخوش در مجلس عروسی بودند که انگار نه انگار اتفاقی در حال وقوع است و یک گروه نجات وجود داشتند و جالب این بود که در لحظه آخر با خبر حمله گرگ فضای عروسی را ترک کردند. در فیلم یک دو قطبی بود و فیلم یا یک عروسی شروع می‌شود و این موضوعی است که در ذهن باقی می‌ماند.

این مدرس و پژوهشگر تربیت و رسانه تاکید کرد: در بعد هیجانات آنچه با نگاه تربیتی می‌توانیم تصحیح یا تقویت کنیم این است که یک فیلم نوجوان دیدیم ونه یک فیلم کودک. «باغ کیانوش» فیلم کودک نیست و برای کودک خشن محسوب می‌شود به طوری که دو سوم فیلم در صحنه های تاریک می‌گذرد.

محیط غنی تجربه اندوزی در «باغ کیانوش»

در ادامه برنامه، مدرسی اظهار داشت: یکی از نکات مهم در فیلم «باغ کیانوش»، محیط غنی تجربه اندوزی این بچه‌ها بود. ما بحثی تحت عنوان تربیت در محیط اجتماعی داریم و در این فیلم نوجوانان به در سیر تربیت اجتماعی به هویت گروهی می‌رسند.

وی تاکید کرد: ما در این فیلم می‌بینم قرار نیست یک نیرویی خارجی کمک دهنده باشد و به جای فردگرایی هر کدام از نوجوانان نقشی برعهده می‌گیرند.

در بخش دیگر از این نشست، مدرسی اظهار داشت: با توجه به عملکردهای شخصیت‌های نوجوان فیلم، هیچ انگاره‌ای در رشد و تربیت به والدین و مربی در فیلم پیدا نمی‌شود.

مدرسی در ادامه بیان داشت: نکات تربیتی در مواقع موقعیت محوراتفاق می‌افتد، اما بسیاری از والدین نمی گذارند برای بچه‌ها، موقعیتی پیش بیاید تا فرزند رشد تربیتی پیدا کند و ما آنچه در باغ کیانوش می‌بینیم این است که بچه ها با مدیریت محدودیت‌هایشان، رشد تربیتی پیدا می‌کنند و در موقعیت حل مسأله واقعی قرار می‌گیرند.

در ادامه غفاری درباره عدم نمایش نقش پدر و مادر در فیلم «باغ کیانوش» گفت: ما مخاطب فیلم هستیم و نه سازنده آن. 

این مدرس و پژوهشگر تربیت و رسانه ادامه داد: هرساله تنها یک فیلم ساخته می‌شود و برای همین هم آثار قابل مقایسه با هم نیست. باید ۱۰ فیلم ساخته شود تا بتوانیم فیلمها را با هم مقایسه کنیم پس بهتر است سطح انتظارمان را از آثار سینمایی پایین بیاوریم مگر اینکه فیلمهای بیشتری ساخته شود یا برای ساخت سراغ مدارس و مراکز تربیتی روند که به یکسری بدیهیات مثل برداشتن اسلحه بدون اطلاع از بزرگترها، توجه شود. 

غفاری اظهار داشت: متاسفانه در ساخت ذره‌ای تامل درباره اینکه قرار است فیلم اثرگذار باشد، نمی‌شود. آنچه در ذهن انباشت می‌شود این است که پدر و مادر را میخواهیم چکار؟ خودمان با چند بچه کل کل میکنیم و در نهایت کاری انجام می‌دهیم دیگر و این چیزی است که در ذهن مخاطب ما می‌ماند. 

وی اظهار کرد: کارگردان می‌خواهد دوگانه را نشان دهد و دوست و دشمن، جنگ و عروسی را به تصویر بکشد و بین خود بچه‌ها هم دو دستگی و رقابت است و آنچه دوگانه‌اش بدیل ندارد این است که شما در مقابل یک گروه گنگ نوجوان یک گنگ پدرمادر سرحال داشته باشید و بین اینها یک کنش اتفاق افتد. 

غفاری افزود: در فیلم، دو والد نشان داده شده که یک پدر در فیلم شاد است، دیگری از جنگ برگشته و عصبی است و مادری که شوهر ندارد و مستاصل است. همچنین در جایی از فیلم که فیلمساز خواسته دفاع مقدس نشان دهد با ساخت انیمیشن طنز ساخته است و نباید کاریکاتورهایی اینچنینی نشان می‌داد که باعث خنده شود و بعد هم داستان سریع روایت شود. این انگاره برای فیلمساز که فیلم اثر می‌گذارد، غائب است و نهایتا فیلمساز میگوید که من می‌خواهم پیام به مخاطب برسانم و از اینکه فیلم باید اثر بگذارد غافل است.

غفاری تاکید کرد: کارگردان با کات صحنه‌های پرهیجان را با صحنه عروسی تدوین کرده است و او درذهنش بوده که این دوگانه را توضیح دهد و این داستان فیلم است و باغ کیانوش از همین هم ضربه میخورد و اگر آخر فیلم بچه‌ها لبخند نمی‌زدند قابل دیدن نبود و این چیزی است که در ذهن و ضمیر ناخودآگاه می‌ماند.

در بخشی از نشست، یکی از حضار با تاکید بر اهمیت جزئیات در تولید فیلم گفت: در این فیلم به برخی جزییات مثل جغرافیا توجه نشده بود.

حق پناه، دبیر نشست در توضیح بیان جزییات در باغ کیانوش بیان داشت: مخاطبان می‌توانند کتاب «باغ کیانوش» را تهیه کنید و این کتاب می‌تواند در امتداد فیلم  باشد چراکه بسیاری از جزییات ناگفته در فیلم در آن بیان می‌شود.